Kentsel dönüşüm sürecinde harita mühendisliğinin önemi

Kentsel Dönüşüm Süreçlerinde Harita Mühendisliğinin Önemi

Kentleşme, modern dünyanın en önemli sosyal, ekonomik ve çevresel süreçlerinden biridir. Doğal afet diyebileceğimiz ancak insanoğlunun kendi kendine önlem almadığı ve yaratmış olduğu deprem, sel gibi önlenebilir doğa olayları, hızlı nüfus artışı, göç hareketleri ve sanayileşme, kentlerin fiziksel ve sosyal yapısını derinden etkilemekte, mevcut altyapı ve yerleşim alanlarının yetersiz kalmasına neden olmaktadır. Bu durum, kentsel dönüşüm projelerini gündeme getirmekte ve bu projelerin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için disiplinler arası bir yaklaşım gerekmektedir. Harita mühendisliği, kentsel dönüşüm süreçlerinde kritik bir rol oynayan bu disiplinlerden biridir. Bu makalede, kentsel dönüşüm süreçlerinde harita mühendisliğinin önemi ve katkıları ele alınacaktır.

Kentsel Dönüşüm Nedir?

Kentsel dönüşüm, kentlerin fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel açıdan yeniden yapılandırılmasını hedefleyen bir süreçtir. Bu süreç, çöküntü halindeki kentsel alanların iyileştirilmesi, tarihi ve kültürel mirasın korunması, önlenebilir doğa olaylarının risklerinin azaltılması ve yaşam kalitesinin artırılması gibi amaçları kapsar. Kentsel dönüşüm, planlama, tasarım, mühendislik ve sosyal politika gibi birçok alanı içeren karmaşık bir süreçtir.

Harita Mühendisliğinin Kentsel Dönüşümdeki Rolü

Harita mühendisliği, kentsel dönüşüm süreçlerinde temel veri toplama, analiz etme ve mülkiyete dair hesaplama işlevlerini üstlenir. Bu disiplin, kentsel alanların mevcut durumunun doğru bir şekilde tespit edilmesi, dönüşüm projelerinin planlanması ve uygulanması aşamalarında kritik bir rol oynar. Harita mühendisliğinin kentsel dönüşümdeki önemi şu başlıklar altında incelenebilir:

1. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Veri Yönetimi
   Kentsel dönüşüm projeleri, büyük miktarda coğrafi ve mekansal veri gerektirir. Harita mühendisleri, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanarak bu verileri toplar, analiz eder ve yönetir. CBS, kentsel alanların mevcut durumunu haritalama, risk analizleri yapma ve projelerin etkilerini değerlendirme gibi işlevleri yerine getirir. Bu sayede, kentsel dönüşüm projeleri daha verimli ve etkili bir şekilde planlanabilir.

2. Arazi Kullanım Planlaması
   Kentsel dönüşüm süreçlerinde arazi kullanımının doğru bir şekilde planlanması büyük önem taşır. Harita mühendisleri, arazi kullanım haritaları oluşturarak, hangi alanların konut, ticaret, yeşil alan veya altyapı projeleri için uygun olduğunu belirler. Ayrıca sahada yapılacak tespitler ile kulanım alanı büyüklükleri de ortaya çıkarılarak  projenin ilerlemesi için, kentsel planlamacılar ve karar vericiler için temel bir kaynak oluşturur.

3. Afet Risk Yönetimi
   Özellikle deprem gibi doğal afetlere maruz kalan bölgelerde, kentsel dönüşüm projeleri afet risklerini azaltmayı hedefler. Harita mühendisleri, afet risk haritaları oluşturarak, riskli alanları belirler ve bu alanlarda güçlendirme veya yeniden yapılandırma çalışmalarının yönlendirilmesine katkıda bulunur. Bu sayede, kentsel alanların afetlere karşı daha dirençli hale getirilmesi sağlanır.

4. Altyapı Planlaması ve Yönetimi
   Kentsel dönüşüm süreçlerinde altyapı sistemlerinin (yol, su, kanalizasyon, elektrik vb.) planlanması ve yönetimi büyük önem taşır. Harita mühendisleri, altyapı projelerinin mevcut durumunu haritalayarak, iyileştirme ve genişletme çalışmalarına yön verir. Ayrıca, yeraltı ve yerüstü altyapı sistemlerinin entegrasyonunu sağlayarak, kentsel alanların daha verimli bir şekilde yönetilmesine katkıda bulunur.

Sonuç

Kentsel dönüşüm, modern kentleşme süreçlerinin vazgeçilmez bir parçasıdır ve bu süreçlerin başarılı bir şekilde yürütülmesi için disiplinler arası bir yaklaşım gereklidir. Harita mühendisliği, kentsel dönüşüm projelerinin planlanması, uygulanması ve yönetilmesi aşamalarında merkezi bir rol oynar. İnşaat mühendisliği, mimarlık, şehir planlama gibi değerli disiplinler proje aşamalarının belirli kesimlerinde bazı görevleri icra ederler. İş aşamalarının en başından başlayarak son teslim yapılana kadar ki tüm süreçlerde en fazla yer alan disiplin harita mühendisliği disiplinidir. Arazi kullanım planlaması, afet risk yönetimi, altyapı planlaması ve kentsel tasarım, mülkiyet analizi ve mevzuat bilgisi gibi alanlarda sağladığı katkılar, kentsel dönüşüm projelerinin daha etkili ve sürdürülebilir olmasını sağlar. Bu nedenle, kentsel dönüşüm süreçlerinde harita mühendisliğinin önemi göz ardı edilemez ve bu disiplin, gelecekteki kentleşme projelerinde daha da merkezi bir rol üstlenecektir.

Murat Can YETGİNER

Harita Yüksek Mühendisi